SON DÖNEMDE POPÜLER OLAN DİZİLER, OYUNLAR VE YOĞUN TEKNOLOJİ KULLANIMININ ÇOCUK DAVRANIŞLARINA ETKİSİ

İlkokul süreci öğrenme ve davranış oluşturma süreçlerinin temelini oluşturan kritik bir dönemdir. Bu süreç çocukların yeni beceriler edindiği, toplum içerisinde daha fazla var olduğu ve bu sebeple sosyalleşme sürecinin ilk deneyimlendiği zaman dilimi olarak adlandırılabilir.

Sosyalleşmeyle birlikte çocuklar olumlu davranışlar öğrendikleri gibi olumsuz tutum ve davranışlar da geliştirebilir. Bu durum çocuğun bulunduğu sosyal çevrenin etkisi, kullanılan teknolojik araçların etkisi ve oynanan oyunları etkisi sonucu şekillenir. Son dönemlerde artan teknoloji kullanımı ve teknolojik aletlerin çeşitliliği çocukların farklı oyun, video ve dizi içeriklerine erişimini kolay bir hale getirdi. Dijital ortamda oynanan oyunlar ve izlenen diziler çocukların sosyal yaşamda kendi aralarında oynadıkları fiziksel ortam oyunlarını da etkilediği gözlemleniyor. Dijital ortamlarda izlenen videolar ve oynanan oyunlarda birilerinin zarar görmesine fiziksel olarak şahit olmayan çocuklar ‘demek ki acımıyor, o yapıyorsa ben de yapabilirim, bu davranış zararlı bir davranış değil’ şeklinde düşüncelere sahip olabiliyor. Bu sebeple çocukların oynadıkları oyunların çeşitleri ve oynanış tarzları değişmekte, özellikle de şiddet içerikli oyunlar ve videoları örnek alıp birbirlerine vurma, zarar verme gibi davranışlara yönelim artmakta. Oyun çağı döneminde çocukların zamanın büyük bir kısmını kontrolsüz bir şekilde teknoloji ile geçirmeleri onları hem fiziksel hem de psikolojik olarak etkilemektedir. İzlenilen videolarda ve oynanan oyunlarda görülen zarar verme, şiddet ve olumsuz diğer davranışlar çocuklar için teşvik edici ve ödüllendirici bir pozisyonda olduğu için çocukların doğru ve yanlış davranış algılarında çeşitli karmaşalara yol açıyor.

İlkokul çağındaki çocukların gelişim dönemleri dikkate alındığında doğru ve yanlış davranış ve durumu değerlendirme becerileri henüz gelişim aşamasında olduğu için maruz kaldıkları olumsuz davranış örnekleri sonucunda istenmeyen ve zarar verici davranışlar geliştirebiliyorlar. Bu durum arkadaşlık ilişkileri içerisinde zorbalık davranışını, kendisiyle ilişkili de çeşitli korku ve kaygı gibi durumlarını da beraberinde getiriyor. Ayrıca teknoloji kullanımının yoğunluğu baş ağrıları, göz bozuklukları, uyku problemleri, motor becerilerinin zayıflaması ve yeme bozuklukları gibi farklı fiziksel alanlarda da çocukları olumsuz etkiliyor. Aileler olarak karşılaşılan ve karşılaşabilecek çeşitli olumsuz durumlardan çocukları korumak, olumsuz davranış ve duygulanım durumlarına karşı önlem almak, daha iyi davranış becerileri geliştirmek ve psikolojik olarak iyi oluş halini sağlamak adına çeşitli önlemler almak gerekiyor.

Doğru Teknoloji Kullanımı ve Ebeveynlere Öneriler

Çocukların gelişimleri ve çağın gereklerine uyumları için çocukların İnternete erişimlerini yasaklamak etkili bir yöntem değildir. Önemli olan onların birçok avantajı bulunan teknolojiyi ve interneti etkili, verimli, uygun ve sorumlu bir şekilde nasıl kullanabilecekleri konusunda yol gösterici olmaktır. Ebeveynler Olarak Teknolojinin Doğru Kullanımı İçin Neler Yapmalıyız?

• Ebeveynler, teknolojiyi; çocuğun evde yaramazlık yapmaması, kendilerini rahatsız etmemesi ve onları oyalaması için gerekli bir araç olarak görmemelidir. Zaman zaman çocuklarınızla teknolojiyi birlikte kullanın.

• Görmezden gelmek, yasak koymak, yokmuş gibi davranmak çocuklarda teknoloji kullanımıyla alakalı olumlu davranışlar kazandırmamaktadır. Bunun yerine bu iletişim araçlarını doğru kullanımı çocuklarımıza öğretmeliyiz.

• Yaş gruplarına göre çocuğun teknolojik alet kullanımı konusunda bilgi sahibi olmak önem taşımaktadır. Yapılan araştırmalar sonucunda; 6 yaştan küçük çocukların bilgisayar ve konsol oyunlarını oynamamaları, 9 yaştan önce çocukların interneti yetişkin kontrolü dışında kullanmamaları, 12 yaştan önce çocukların sosyal medya platformlarında yer almamaları ve kendilerine ait sosyal medya hesapları olmaması gerektiği, 12 yaşında sonra ise ebeveyn gözetiminde ve zaman sınırlaması ile sosyal medyaya erişmelerine izin verilmesi gerektiği önerilmektedir.

• Çocuğunuzun çevrim içi faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olun. Çocuğunuzun ziyaret ettiği siteler ve oynadığı oyunlara aşina olun.

• İnternet filtrelerini ve gerekiyorsa aile kontrol uygulamalarını indirin. Bunları neden kullandığınızı açıklayın.

• Çocuklar için internete giriş ve çıkış saatleri takip çizelgesi yapılmalıdır. Çocuğun tüm uğraşı yalnızca bilgisayar ve internet olmamalıdır.

• Çevrim dışı sosyal ve sportif faaliyetlerin önemi hakkında çocuğunuzu bilgilendirin. Çevrim içi ve çevrim dışı neler yapılacağı konusunda bir aile planı oluşturun.

• Çocuklar model alarak öğrenirler ve en önemleri rol modelleri ebeveynleridir. Dolayısıyla ebeveynler olarak, çocukların bulunduğu ortamda teknolojik alet kullanımını en aza indirerek düzenlemeler yapmak önemli olacaktır.